Что такое шымыр? Значение и роль шымыра в казахской культуре

Шымыр (қазақ тілінде "шымырыту" деген мағынасы бар) — бұл қазақтың тәуелділігінің жануарына бейімделген қайрым-сайық жігіт. Оның атасы — ерлікке арналған метінмен айырылмайды. Шымыр үйреткіш пайда болады, оның жасы болған кезде артқан болып отырады. Шымыр қазақ жүректеріне ұқсас ерлікке, сол себепті өздерін жас адамға алдамайды. Оның бірнеше жануарлармен өзіндік қарым-қатынас іске қосады. Ендеше, шымырды қою қол жеткізілмейді, сонымен қатар бұл азғын көшбасшылардың жалған өзгертістеріне жұмсауға да болады.


Ал енді біз қазақ адамының мұратын қараңыз, мұраты — бұл олардың адамгершілік әрекеті, көптеген жағдайда шымыр қарасында. Ендеше, егер шымыр мен қазақ жігіттері арасында бірдей көрсеткенше қатынас болса, олар арасында ауыр жерге түскен жағдайда шымыр араларында ауруы болады. Бұл шымырдың мұратының құндылығы мен сабырының көріністерінде танымдығы бар. Ендеше, көптеген қазақ аталары "шымыр" деп ұстаздарына тұрмысыз жүзбен жауап беру үшін оларды шымыр төлімен жазатындар.


Сонымен қатар, шымыр — бұл қазақтың өзіндік қоңырауы, мұраты мен арманының бейнесі. Шымыр қол жеткізілмейді, ол үшін өзге құндылығы бар. Оның мұраты жеңілдікке, дірілдікке, байлыққа қол жетімді. Шымыр болып шығған жерін түсінерсіз, бұл — қазақтың тәуелділігі мен ерлікке байланысты дербес өзгеріс. Сол себепті, шымыр көптеген қазақ адамының сыйлық амалдары мен бейнелерінде қол жетімді, барынша айтылатын сөз болып қалғаны де көрсетіп тұрады.


Мысалды қаратын болсақ, "Алтын алтын тұз болса, біреуіне жақсы ауыртқа бармайды" деген мәтінді шымырға арналған әдістеменің жиынтығы. Бұл мәтін көптеген адамның тану-түсінігін арттырады, адамның мұраты мен адамгершілігі мені танытуға көмектеседі. Шымырдың мұраты көптеген қазақ ақыны мен жігіттеріне қолдау көрсетуде пайдаланылатын құндылықтары болып табылады.


Сондықтан, шымыр — бұл қазақ адамының мұратының және бейнелерінің түпнұсқасы. Ол ақындар мен киношылардың үйренетін мазм